BATH – Ruim 20  kilo PFAS uit Brabants rioolwater stroomt jaarlijks bij Bath de Westerschelde in. De zeer zorgwekkende stoffen zijn met de huidige technieken niet uit het afvalwater te filteren, zegt Niels Mureau van waterschap Brabantse Delta. In de toekomst verandert dat: dan is het gefilterde water zó schoon dat het gebruikt kan worden voor de landbouw. En daar is in Zeeland grote behoefte aan.

door: Han Verbeem

De regionale waterzuiveringsinstallatie (rwzi) bij Bath pompt jaarlijks zo’n 20,8 kilo pfas in de Westerschelde. Afkomstig uit miljoenen kubieke meters rioolwater, die vanaf West-Brabant naar Zeeland gaan. Uit een recent rapport van het Stowa, het onderzoeksinstituut van de gezamenlijke waterschappen, blijkt dat Bath de meeste pfas van alle zuiveringen uitstoot. Maar de installatie is ook de grootste in de regio, zegt bestuurder Niels Mureau. De rwzi gaat nu uitzoeken waar deze vervuiling vandaan komt. Beschuldigende vingers wijzen al naar de chemische bedrijven op industrieterrein Moerdijk, maar Mureau wil dat nuanceren: ook uit de dorpen en steden kan pfas in het rioolwater komen.

Snel Europees verbod

Mureau is dagelijks bestuurslid bij waterschap Brabantse Delta in Breda en verantwoordelijk voor de waterzuiveringen in zijn gebied. De installatie staat op Zeeuwse bodem, dat is historisch zo gegroeid; de werkgebieden van de waterschappen lopen niet gelijk met de provinciegrenzen. Hij kan goed begrijpen dat de Zeeuwen met argusogen kijken naar de Brabantse vervuilers, zeker nu er meer en meer duidelijk wordt over de pfasvervuilingen. Een Europees verbod op PFAS is er nog niet en dat moet er snel komen, benadrukt hij.

Renovatie van 90 miljoen

Omgerekend per kubieke meter afvalwater is de vervuiling nauwelijks meetbaar: per uur stroomt 20.000 kuub rioolwater door de persleidingen. Maar zelfs in minieme hoeveelheden is PFAS al schadelijk voor mens en dier. De zuiveringsinstallatie en de persbuizen worden momenteel voor zo’n 90 miljoen euro gerenoveerd, het megaproject is naar verwachting in 2023 voltooid. Toch denkt het waterschap nu al na over verdere aanpassingen van de filters in de toekomst.

Proef met hergebruik

Want het gereinigde rioolwater, oftewel het effluent, kan nóg verder gezuiverd worden. Zo levert de rwzi Bath, bij wijze van proef, een klein deel van het effluent aan de industrie in Antwerpen. Via zogeheten omgekeerde osmose wordt het water ontdaan van nagenoeg alle vervuiling en is het geschikt voor de procesindustrie.

Circulair

Dergelijke technieken zijn nu nog te duur om op grote schaal toe te passen. Maar de huidige tijdsgeest brengt de ontwikkelingen in stroomversnelling. “We zijn volop bezig met de waterzuivering van de toekomst”, zegt Mureau. Circulair denken en werken is daarbij het uitgangspunt. Gezuiverd rioolwater gaat niet langer de Westerschelde in maar kan als zoetwater niet alleen voor de industrie maar ook voor landbouw, natuur en op termijn ook voor menselijke consumptie- worden hergebruikt. In Zeeland is zoetwater immers schaars en met de stijgende zeespiegel en verzilting van het grondwater moet de landbouw letterlijk zoeken naar nieuwe bronnen.

Extra onderzoek

Toekomstmuziek, en voor nu is het belangrijk om de oorzaak van de PFAS-vervuilingen beter in beeld te krijgen. Daarvoor werkt Mureau samen met zijn collega’s bij waterschap Scheldestromen in Middelburg. De PFAS-uitstoot van Scheldestromen is overigens niet meegenomen in het Stoa-rapport. Reden temeer voor extra onderzoek.

Foto: Niels Mureau, verantwoordelijk bestuurder voor de waterzuiveringsinstallatie bij Bath