Antisemitisme is als een veenbrand: ‘Het begint met bordjes, voor joden verboden, en het eindigt met Sobibor’

Audio: Verslag van de SGP-bijeenkomst in Oostdijk, over antisemitisme .

OOSTDIJK - Géén campagnebijeenkomst maar wel een avond met een Europees verkiezingstintje: SGP Reimerswaal hield dinsdag een bijeenkomst over het opkomend antisemitisme in Europa en daarmee ook in Nederland en in Zeeland. Het is het gevolg van een maatschappelijk verlies van normen en waarden - zo benadrukken de gastsprekers. Weliswaar is slechts klein deel van de samenleving fanatiek anti-Joods, constateert de landelijke opperrabbijn Binyomin Jacobs. Maar hij waarschuwt:  “Het zijn vooral de meelopers waar we beducht voor moeten zijn.”

Voor de locatie is niet geheel toevallig gekozen voor Oostdijk, de woonplaats van lijsttrekker Bert-Jan Ruissen. Zowel de politicus als de Joodse geestelijke krijgen een hartelijk onthaal. “Dit zijn mijn mensen”, zegt rabbijn Jacobs als hij de zaal binnenstapt. Na afloop krijgt de rabbijn van enkele basisschoolkinderen een stapel tekeningen mee: een steunbetuiging voor kinderen van een Joodse school in Amsterdam.

Livestream

De zaal is tot de laatste stoel bezet, in dorpshuis Apeldoorn. Aanmelding vooraf was verplicht en de lijst was al snel volgetekend. Wie geen plek heeft kan de avond online bijwonen, via een livestream. Antisemitisme blijkt een uiterst actueel thema, want een dag eerder heeft de Tweede Kamer zich bijna unaniem uitgesproken tégen Jodenhaat. De SGP, die politiek voert vanuit een reformatorische visie op de Bijbel, voelt zich nauw verbonden met het Joodse volk en daarmee met de staat Israël.

Speerpunt verkiezingen

Daarom is de aanpak van antisemitisme voor de SGP een speerpunt bij de komende Europese verkiezingen - zegt Ruijssen. Waar bij seculiere partijen juist kritiek klinkt op het harde ingrijpen van Israël in Gaza, richt de SGP-achterban zich vooral op het eeuwenlange lijden van het Joodse volk en 'het door God gegeven' zelfverdedigingsrecht van Israël. “Want antisemitsme is zo oud als het Joodse volk zelf”, zegt Jacobs. Het is als een veenbrand die om de zoveel tijd aanwakkert, in tijden van crisis en maatschappelijke onzekerheid.

Coördinerende rol Europa

Hoewel de SGP bekendstaat als een Europa-kritische partij, pleit Ruissen voor Europese ondersteuning van de lidstaten bij extra handhaving tegen anti-Joodse sentimenten: "Daarbij kan Europa een goede, coördinerende rol vervullen." Maar Israël ligt wereldwijd en ook in Europa onder een vergrootglas, sinds het oplaaiende geweld nas de Hamas-aanvallen van 7 oktober vorig jaar. Ziet de SGP kritiek op het Israelische beleid dan als anisemitisme? Nee, dat niet, maar ligt wel "behoorlijk in elkaars verlengde", zegt Ruissen. Want de media zouden de oorlog in Gaza eenzijdig belichten: wél aandacht voor het Israëlisch militair optreden maar níet voor voor het lot van de gijzelaars en de aanvallen van Hamas, “En die eenzijdigheid wakkert het antisemitisme in onze samenleving aan.”

Bang geworden

Rabbijn Jacobs noemt  voorbeelden van openlijk antisemitisme dat volgens hem “het nieuwe normaal” dreigt te worden. Zoals een kassiere van een supermarkt die een vrouw intimiderend aanspreekt “vanwege haar Joodse uiterlijk” - wat dat dan ook moge zijn. Of een Joodse man die te horen krijgt dat hij hier niets te zoeken heeft en maar beter kan emigreren. “Het zijn geen voorvallen uit Amsterdam of ver weg van ons, maar in de provincie”, merkt Jacobs op. “Veel Joden zijn bang geworden.” Zelf is hij dat niet, ondanks bedreigingen aan zijn adres. “Maar ik ben wél alert.” Ook de recente bekladding van de Middelburgse synagoge komt aan de orde. Het bleek een streek van een jonge jongen die niet beter wist, een ‘schlemiel’. “Maar zo’n daad komt wél ergens vandaan”, benadrukt de opperrabijn. Hij wijt het aan het maatschappelijk verval van morele normen en waarden, en teruglopend bezoek aan gebedshuizen.

Lichtpuntje

Maar niet bij de SGP. Vier schoolkinderen van de Julianaschool in Krabbendijke, de Bornput in Oostdijk en Speciale Scholen Kapelle bieden Binyomin Jacobs een flinke stapel tekeningen aan, enkele opgerold met een mooie strik erom. Wat erop staat? “De Joodse vlag en veel kinderen natuurlijk”, zegt één van de meisjes Haar moeder kijkt glunderend toe, als het groepje met de rabbijn op de foto mag. “Wat een héél mooi gebaar”, zegt Jacobs- zichtbaar geroerd. “Ondanks alle narigheid is dit een lichtpuntje van hoop.” Ook de landelijke Kamerprotest tegen antisemitisme ziet hij als een steun in de rug voor de Joodse bevolking, zo spreekt hij de zaal toe - landelijk telt Nederland zo’n 40.000 Joden. “Want we weten hoe het gaat met antisemitisme. Het begint met bordjes ‘voor Joden verboden’ en het eindigt met Sobibor. Dat nóóit meer.”

Vier schoolkinderen uit Krabbendijke, Oostdijk en Kapelle - met rabbijn Binyomin Jacobs.