Zeeland zucht onder aanhoudende droogte. Het probleem is al jarenlang bekend, maar wie heeft de oplossing? Deze zomer besteedt Streekomroep De Bevelanden aandacht aan de droogteaanpak, met vandaag het tweede deel van de serie ‘Elke druppel telt’: de zuivering van rioolwater.

BATH - In Bath staat één van de grootste rioolwaterzuiveringen (RWZI's) van Nederland. De installatie is het eindstation van de persleiding die vanaf Moerdijk door heel West-Brabant naar Zeeland loopt. In de bezinkbassins en filterinstallaties maken bacteriën het water grotendeels schoon. Maar nog niet schoon genoeg voor hergebruik - en dat is uiteindelijk wél nodig.

door: Han Verbeem

De zuiveringsinstallatie bij Bath staat op Zeeuws grondgebied in de gemeente Reimerswaal, maar dat is nu eenmaal historisch zo ontstaan. De persleiding is een halve eeuw oud, onlangs intensief gerenoveerd. Het zuiveringsstation zelf staat er bijna 40 jaar. Het aangevoerde rioolwater is uitsluitend Brabants. Net als het water van de Brabantse Wal (zie voorgaande aflevering) stroomt het uiteindelijk gezuiverde rioolwater de Westerschelde in. Bij de droogteaanpak wil het waterschap ook deze liters niet verloren laten gaan en beter benutten.

Duizenden kuubs per uur

Per uur gaan duizenden kubieke meter afvalwater door de buizen. Bij droog weer is dat 3.500 kuub per uur, en tijdens regen bijna 8.500 kubiek meter. Tijdens zware hoosbuien, die steeds vaker zullen voorkomen door de klimaatveranderingen, gaat per uur zelfs 18.000 kuub rioolwater door de persleiding. En al het water gaat, na een grondige zuivering, in de Westerschelde.

PFAS

Het water is gezuiverd maar nog niet volledig schoon. Sterker nog: het bevat nog steeds afvalstoffen die schadelijk zijn voor mens en milieu. Zoals medicijnresten, zeer fijn plasticgruis (vaak alleen met de microscoop waar te nemen) en ook PFAS: de gevaarlijke perfluoralkalystoffen. Uit onderzoek van kennisorganisatie STOWA (ministerie I&W, oktober 2021) blijkt dat jaarlijks zo'n 21 kilo aan PFAS via de persleidingstraat bij Bath terecht komt.

Nazuivering

Al deze resten zijn met de huidige bacteriologische reinigingstechnieken niet uit het afvalwater te halen, zegt waterdeskundige Roger Vingerhoeds. Hij is waterketentechnoloog bij Waterschap Brabantse Delta, de beheerder van de RWZI in Bath. Om het echt herbruikbaar te maken, is een extra nazuivering nodig. Maar beter is dat er helemaal geen PFAS in het water komt, "want wat er niet in zit hoeft er ook niet uit."

              (Roger Vingerhoeds, waterketentechnoloog Waterschap Brabantse Delta)

Investeren

De kosten voor een extra zuivering zijn enorm hoog, vele tientallen miljoenen euro's. "Er lopen momenteel veel onderzoeken en proeven in heel Nederland", merkt de waterdeskundige op. "Via membraanfiltering is het water nu al zuiver te krijgen. Als waterschap blijven we op de hoogte van de onderzoeken en proeven. Uiteindelijk bekijken we per zuivering of er iets nodig is, en zo ja wat er dan nodig is en wat de kosten daarvan zijn."

Communicatie

Zeeland heeft heeft goed water nodig, zonder PFAS en andere vervuiling. Uiteindelijk begint de aanpak van de verontreiniging bij de bron, bij de vervuilers. Het waterschap wil vooral goede voorlichting geven om inwoners maar ook bedrijfsleven bewust te maken van wat ze doorspoelen. "Je staat er versteld van wat mensen allemaal in het riool gooien", verzucht Niels Mureau. Hij is bestuurder bij Brabantse Delta en verantwoordelijk voor de waterzuiveringen in zin gebied.

Schoonmaakdoekjes

"Alles begint bij communicatie", is zijn stellige opvatting. Een voorbeeld zijn de -schijnbaar onschuldige- schoonmaakdoekjes die naar enkele keren gebruik bij veel huishoudens in de wc verdwijnen. De kunststof microfibers van de doekje klonteren in het riool aaneen tot meterslange slierten die zich vastdraaien in de metershoge filters. Het gevolg: storingen, schade en extra kosten.

Nadenken bij het doortrekken

Maar ook tampons, sigarettenpeuken, textiel en zelfs de volledige inhoud van stofzuigerzakken gaat via de wc's naar de zuivering. "Je kan het zo gek niet bedenken", zegt de bestuurder. "Wie naar de wc gaat moet zich ervan bewust zijn: wat je nu doorspoelt is straks misschien weer je drinkwater." Of het water dat nodig is voor natuur, landbouw en industrie. Het gaat om bewustwording, benadrukt Mureau. "We moeten als samenleving weten wat water ons écht waard is."

                           (Niels Mureau, bestuurder Waterschap Brabantse Delta)