KAPELLE - De teloorgang van jeugdzorginstelling Intervence is niet alleen de zorgwethouders aan te rekenen; ook de gemeenteraden hadden tijdig aan de bel moeten trekken. In Kapelle houdt rekenkamerlid Anne Mast de raadsleden een spiegel voor, bij de toelichting van het onderzoeksrapport.

door: Han Verbeem

In opdracht van elf van de dertien Zeeuwse gemeenten hebben de diverse rekenkamers en rekenkamercommissies onderzoek laten doen naar de ondergang van Intervence. In december kwam het weinig verhullende rapport van het externe onderzoeksbureau. Er is fors bestuurlijk geblunderd, zo blijkt, waarbij de gemeentebestuurders vooral overtuigd waren van hun eigen gelijk. "Op het laatst waren er geen gespreksverslagen meer, wethouders hebben zonder ambtelijke ondersteuning gehandeld. Ze waren de regie kwijt."

Gedeelde rekenkamer

Kapelle, Vlissingen Middelburg hebben hun rekenkamers gebundeld. Eerder deze week reageerde de Middelburgse raad fel op het geconstateerde bestuurlijk disfunctioneren van de zorgwethouders, waarbij zelfs excuses zijn geëist. Mast begrijpt dat wel. JB West, de opvolger van Intervence, heeft bij de Zeeuwse gemeenten immers een afnamecontract bedongen van het landelijk tarief, verhoogd met vijf procent. "De kosten voor Middelburg en Vlissingen lopen in de miljoenen, omdat ze nu veel duurder uit zijn met de inkoop van jeugdzorg. Voor een relatief kleine gemeente als Kapelle valt dat wel mee."

Alert blijven

In andere gemeenteraden zijn de pijlen op de zorgwethouders gericht, zo ver gaat het in Kapelle dinsdagavond niet. Raadslid Andre Smid, van Gemeentebelang, wil vooral weten wat de raadsleden zélf kunnen doen om te leren van de fouten. "Het onderzoeksrapport zegt dat de raad alert moet zijn voor 'early warnings', en tijdig signalen oppakken die aangeven dat er iets mis dreigt te gaan." Maar hoe doe je dat, werpt Smid tegen? "Als raad zijn we geen deskundigen en kunnen niet weten wat er achter de schermen speelt."

Verkeerde zuinigheid

De woordvoerder van de rekenkamer vindt dit verweer té makkelijk. Het is bovendien niet de eerste keer dat hij voor de raadsleden staat, in 2020 is er ook een onderzoek geweest naar de samenwerking met Intervence. In 2015, toen de Jeugdzorg vanuit de Rijksoverheid is overgeheveld naar de gemeenten, was er met deze jeugdzorgverlener nog niets aan de hand. "Maar het moest allemaal goedkoper, de gemeenten keken vooral naar geld zonder zich af te vragen hoe het met de jongeren ging." Intervence moest zorg leveren beneden het landelijke tarief, er is continu op de kosten geknepen. "Als raad had u kunnen weten dat het zo niet goed kon gaan."

Geen afrekenkamer

De centrale vraag die ook in de Kapelse raad is gesteld: 'wie is nu dé schuldige bij de ondergang van Intervence', blijft dinsdag onbeantwoord, Mast wil geen zondebok aanwijzen. "Er is op veel vlakken niet goed gehandeld. Maar we zijn een rekenkamer en geen afrekenkamer. Het is nu aan de gemeenteraden om lering te trekken uit de fouten die gemaakt zijn." En, zo is ook zijn advies aan de Kapelse gemeenteraad: wees voorzichtig met het oprichten van gezamenlijke gemeentelijke organisaties, waarop de raadsleden zelf geen invloed meer hebben maar wél de verantwoording voor dragen.

Foto: Jeugdzorginstantie Intervence ging in 2021 een gedwongen fusie aan met JB West, om faillissement te voorkomen. (© Pixabay)

Luister hieronder naar het interview wat verslaggever Han Verbeem had met Anne Mast, rekenkamerlid