KORTGENE - Het is een traditie die al 28 jaar bestaat: de feestelijke opening van het vangstseizoen van het Oosterscheldelkreeft. Dit jaar vanuit twee locaties: de officiële plechtigheid van stichting Promotie Oosterscheldekreeft op Noord-Beveland en een tweede, alternatieve bijeenkomst bij Zierikzee. Beide plechtigheden waren donderdagmiddag 30 maart. Streekomroep De Bevelanden ging mee aan boord in Kortgene, en voer mee richting Oosterschelde.

door: Han Verbeem

Hij weegt twee kilo, het is een mannetje en hij heet Peter: de eerste Oosterscheldekreeft van het seizoen 2023. Met trots houdt Commissaris van de Koning, Han Polman, het dier in de lucht. “Ja dat is Peter, ja dat is Peter”, zingt hij opgewekt. Het is een feestelijk moment, aan boord van de Denick II. De vissersboot van schipper Peter Scherpenisse -naar wie de eersteling is vernoemd- heeft de fuik naar de partyboot gebracht. Met rode kraaloogjes kijkt de zwartgevlekte kreeft de omstanders aan, waarna hij in een doorzichtige presentatiebox wordt gestopt. Later die dag zal Peter geveild worden in Yerseke door veilingmeester Patrick Lodiers, tv-persoonlijkheid en geboren Zeeuw. De eerste Oosterscheldekreeft van 2023 gaat uiteindelijk voor 32.000 euro naar een anonieme koper, de opbrengst is voor de Koninklijke Nederlandse Redding Maatschappij (KNRM). 

Internationale aandacht

De dag begint regenachtig en zeer winderig maar tegen het einde van de ochtend breekt de hemel open en komt de zon door. “Het heeft zo moeten zijn”, merkt Polman lachend op. Aan boord is een uitgelezen gezelschap van kenners en liefhebbers - waaronder het team van FC Volendam en de ambassadeur van Panama. Sponsoren konden een plaats of zelfs een complete tafel reserveren bij de lunch. Voor een selecte groep niet-Zeeuwse media is rondom het evenement een persreis georganiseerd, inclusief hotelovernachtingen, met een bustour langs verschillende bedrijven aan en rondom de Oosterschelde. De reis is mede betaald door de gemeente Noord-Beveland die nationale én internationale extra aandacht wil voor de toeristische en economische ontwikkelingen op het eindeloze eiland.

Zeeuws DNA

De Oosterscheldekreeft is een gewilde, exclusieve en daarmee prijzige delicatesse. Over het dier gaan de meest bijzondere verhalen rond; de Oosterscheldekreeft zou zelfs een eigen Zeeuws DNA hebben ontwikkeld en dat is te proeven aan de verfijnde smaak. Het zijn vooral sterke tafelverhalen die bijdragen aan "een stukje smaakbeleving", zo vertrouwt een meevarende restauranthouder toe.

Proef op de som

Daags na de seizoensopening zijn de kreeften in de horeca beschikbaar - voor zover de voorraad strekt. De prijzen verschillen per restaurant. Deze journalist heeft de volgende dag de proef op de som genomen: een Oosterscheldekreeft van bescheiden formaat voor 42,50 euro, gegrild op een bedje van andijviepuree, bij een niet nader te noemen brasserie in het Oosterscheldegebied. Een prima kreeftje, botermals goed van smaak. Maar ook hier: de restaurateur heeft slechts drie kreeftjes op voorraad, voor de gasten is het wie eerst komt, eerst maalt.

Verdoofd koken

Kreeften van restaurants die zijn aangesloten bij Stichting Promotie Oosterscheldekreeft worden diervriendelijk bereid, zonder lijden, Tot enkele jaren geleden was het algemeen gebruik om dieren onverdoofd te koken. Maar recente wetenschappelijke studies maakten duidelijk dat schaaldieren wel degelijk pijn ervaren bij deze bereidingswijze. Daarom heeft nagenoeg de gehele Tweede Kamer zich in december 2021 nadrukkelijk uitgesproken tégen het onverdoofd levend koken van kreeften en krabben. Een verbod op onverdoofd koken, zoals dat al in Zwitserland bestaat, is er in Nederland nog niet maar de organisatie Promotie Oosterscheldekreeft steunt het standpunt van de Tweede Kamer. Volgens Nelleke Launspach van stichting Promotie Oosterscheldkreeft moet dit leed kreeften bespaard blijven - liet ze eerder tegenover Omroep Zeeland weten. "Dat is ook het standpunt van onze leden. Mensen moeten weten hoe de chef hun kreeft heeft klaargemaakt." 

Foto: De kotter van kreeftenvisser Peter Scherpenisse (foto midden) brengt de fuik met de eerstgevangen kreeft aan boord. Commissaris Han Polman houdt het dier in de hand. Links op de foto, Nelleke Launspach van stichting Promotie Oosterscheldekreeft.ini