KAPELLE - Door de vergrijzing en de personeelstekorten in de zorg, wordt er steeds meer een beroep gedaan op mantelzorgers. "In Zeeland zien we bijvoorbeeld dat er steeds meer ouderen komen, terwijl het aantal jongeren afneemt", zegt wethouder Annebeth Evertz van de gemeente Kapelle. "Dit vraagt om een heroverweging van hoe we zorg organiseren en hoe we mantelzorgers ondersteunen."  Dat er veel op mantelzorgers afkomt, blijkt wel - woensdag 18 december organiseert LINK een workshop 'geluksbeleving' voor mantelzorgers, in zaal De Vroone. "De belangstelling is enorm, er is geen enkele plaats meer vrij."

Audio: wethouder Annebeth Evertz over de betekenis van mantelzorg in de Zeeuwse samenleving.

Mantelzorg is informele zorg die gegeven wordt door een naaste van iemand die veel zorg nodig heeft. Het kan bijvoorbeeld een kind zijn dat voor een ouder zorgt, of een partner die de andere ondersteunt bij ziekte of langdurige uitval. Mantelzorgers zijn vaak mensen die emotioneel betrokken zijn bij degene voor wie ze zorgen, en ze bieden ook praktische zorg, zoals het ondersteunen van administratie.

Wethouder Annebeth Evertz, wat kan de gemeente doen om mantelzorgers te ondersteunen?

Wethouder Evertz: "De gemeente kan de mantelzorg niet overnemen, maar we kunnen wel steun bieden. We organiseren bijvoorbeeld workshops, zoals de workshop over geluk die volgende week in Kapelle wordt gehouden. Deze workshops helpen mantelzorgers om grenzen te stellen en goed voor zichzelf te zorgen. Want als je niet goed voor jezelf zorgt, kun je ook niet goed voor een ander zorgen."

Wat is het grootste risico voor mantelzorgers?

Wethouder Evertz: "Het grootste risico is dat mantelzorgers zichzelf vergeten door hun betrokkenheid bij de zorg voor anderen. Het is belangrijk dat ze leren om voor zichzelf te zorgen en hun grenzen te stellen. Dit is niet altijd makkelijk, omdat mantelzorgers vaak emotioneel heel betrokken zijn bij de persoon voor wie ze zorgen."

Met de vergrijzing in Zeeland en de afname van jongeren, hoe zorgen we als samenleving dan voor voldoende mantelzorgers?

Wethouder Evertz: "Dat is inderdaad een groot dilemma. De hoeveelheid ouderen neemt toe, maar het aantal jongeren neemt af. Dit vraagt om innovatieve oplossingen, zoals e-health, maar ook om sterke netwerken binnen de samenleving. In Kapelle hebben we veel vrijwilligers die ondersteuning bieden aan kwetsbare mensen. Dit maakt duidelijk dat we zowel mantelzorgers als vrijwilligers moeten koesteren, want zij zijn de lijm van onze samenleving."

Ziet u in bepaalde gemeenschappen, bijvoorbeeld in de protestants-christelijke gebieden in Zeeland, dat mantelzorg daar gemakkelijker gaat?

Wethouder Evertz: "Dat durf ik niet te zeggen, omdat ik daar niet genoeg zicht op heb. Wat ik wel weet, is dat zorg voor de naaste erg belangrijk is in de christelijke gemeenschap. Maar we moeten wel oppassen dat mantelzorgers, ook in deze gemeenschappen, niet overbelast raken. Het is belangrijk dat we allemaal goed nadenken over hoe we onze ouderen in de toekomst het beste kunnen verzorgen, ongeacht onze religieuze achtergrond."

Er is veel druk op werkende mensen die mantelzorg verlenen, vooral met de huidige personeelstekorten. Hoe kunnen werkgevers hierin een rol spelen?

Wethouder Evertz: "Zeker, het is een uitdaging. Werkgevers zouden kunnen overwegen om mantelzorgverlof aan te bieden. Dit kan helpen om mantelzorgers te ontlasten, zodat ze daarna hun werk weer goed kunnen doen. We moeten ervoor zorgen dat jongeren niet overbelast raken, want als zij ziek worden, hebben we zowel zorgbehoevende ouderen als een tekort aan arbeidskrachten. De oplossing hiervoor zal niet alleen van de gemeenten moeten komen, maar ook van de rijksoverheid."

Zou het toekennen van mantelzorgvergoedingen een oplossing kunnen zijn?

Wethouder Evertz: "Het zou kunnen, maar ik vraag me af of het echt de overbelasting van mantelzorgers zou oplossen. Het gaat vaak om een emotionele belasting, en dat kun je niet simpelweg vergoeden met geld. Het is belangrijk om de mantelzorger zelf goed in de gaten te houden en ervoor te zorgen dat zij niet overbelast raken."

De gemeente biedt wel ondersteuning in de vorm van advies en hulp. Zijn er specifieke loketten voor mantelzorgers?

Wethouder Evertz: "Ja, mantelzorgers kunnen terecht bij het buurteam, wat wij LINK noemen. Als iemand zich echt overbelast voelt, kunnen ze het nummer van LINK bellen. Ons team staat klaar om hen te ondersteunen."

Is er in Kapelle ook speciale aandacht voor mantelzorgers, bijvoorbeeld in de vorm van complimenten?

Wethouder Evertz: "Zeker. We hebben het mantelzorgcompliment, waar mantelzorgers uit kunnen kiezen. Mijn collega Marco Kleppe heeft recent een etentje georganiseerd voor enkele mantelzorgers, en ik heb bonnen uitgedeeld die mantelzorgers kunnen gebruiken om iets leuks voor zichzelf te kopen. Het is een kleine blijk van waardering voor al hun harde werk."

Er is veel discussie over de toekomst van de zorg in Zeeland, met het Zeeuwse Zorgakkoord. Wat is de rol van de gemeente daarin?

Wethouder Evertz: "De Zeeuwse Zorgcoalitie is een samenwerking van zorgpartners, waaronder gemeenten, ziekenhuizen en thuiszorgorganisaties. We werken samen om de zorg in Zeeland toekomstbestendig te maken, vooral met het oog op de personeelsgebrek. We willen kijken hoe we zorg kunnen transformeren, zodat we deze zo goed mogelijk kunnen blijven bieden, ondanks de afname van zorgprofessionals."

Betekent dit dat het aantal betaalde zorgprofessionals afneemt en dat de omgeving, zoals mantelzorgers, meer van de zorg op zich moet nemen?

Wethouder Evertz: "Ja, dat klopt. Het aantal zorgprofessionals neemt af, en dat zal gevolgen hebben voor de zorg. We moeten nadenken over hoe we de complexere zorg bij professionals kunnen laten, terwijl de lichtere zorg meer door de samenleving zelf wordt opgevangen."

Is het misschien iets voor het onderwijs om jongeren voor te bereiden op het belang van mantelzorg en zorgprofessionals?

Wethouder Evertz: "Ja, ik denk dat het belangrijk is om jongeren bewust te maken van de zorgbehoeften van de toekomst. Ook zou ik jongeren willen oproepen om zorgprofessionals te worden. Het werk in de zorg is ontzettend waardevol en kan veel voldoening geven, omdat je echt iets belangrijks doet voor de samenleving."

Heeft de zorgzaamheid in Zeeland iets te maken met de volksaard van de Zeeuwen?

Wethouder Evertz: "Absoluut. Ik geloof dat we als Zeeuwen altijd manieren vinden om elkaar te helpen. Uiteindelijk komen we er samen wel uit, omdat zorgzaamheid diep verankerd is in onze cultuur."

Het zorgsysteem, zoals we dat nu kennen, zal dus ingrijpend veranderen...

Wethouder Evertz: "Precies. Maar wij Zeeuwen hebben altijd doorzettingsvermogen, en ik ben er zeker van dat we deze uitdagingen samen zullen overwinnen. Om het met het Zeeuwse volkslied te zeggen: '...ik worstel moedig en ontzwem..'"